W celu ograniczenia zatorów płatniczych, od 1 stycznia 2020 roku zostają wprowadzone kolejne zmiany przepisów, regulujące płatności pomiędzy przedsiębiorcami.
W relacjach handlowych zostały skrócone terminy zapłaty za faktury i aktualnie nie mogą one przekraczać:
– 30 dni od terminu doręczenia faktury, jeśli dłużnikiem jest podmiot publiczny,
– 60 dni od terminu doręczenia faktury w przypadku, jeśli wierzycielem jest mikro, mały lub średni przedsiębiorca (MŚP), a dłużnikiem duży przedsiębiorca (tzw. transakcja asymetryczna),
– możliwość wydłużenia 60-dniowego terminu, jeśli wierzycielem i dłużnikiem są tacy sami przedsiębiorcy (MŚP bądź duże przedsiębiorstwa czyli tzw. transakcja symetryczna). Warunkiem będzie określenie jasno w umowie statusu wierzyciela i dłużnika, a termin ten nie może być rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela.
Ponadto podwyższone zostały odsetki za opóźnienia w transakcjach handlowych do 11,5%. Dotychczas wynosiły one 9,5%. Nie dotyczy to jednak podmiotów publicznych.
Pamiętajmy, że obecnie obowiązują 3 rodzaje odsetek ustawowych, tj. odsetki za opóźnienie, odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Wprowadzenie zmian w wysokości zryczałtowanych kosztów odzyskiwania należności. Wierzycielowi, który nabył prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, przysługuje od dłużnika równowartość kwoty:
– 40 euro, gdy świadczenie pieniężne nie przekracza 5000 zł,
– 70 euro, gdy świadczenie pieniężne jest równe lub wyższe od 5000 zł, ale niższe niż 50 000 zł,
– 100 euro, gdy świadczenie pieniężne jest równe lub wyższe od 50 000 zł.
Wprowadzono przy tym zakaz zbywania roszczeń o rekompensatę.
Mamy również nowe obowiązki składania raportów przez duże przedsiębiorstwa, których dochody przekraczają 50 mln euro oraz podatkowe grupy kapitałowe. Będą one zobowiązane do przekazywania w terminie 31 stycznia, rocznego sprawozdania o stosowanych przez te podmioty terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Sprawozdania te będą publicznie dostępne.
Pozostałe istotne zmiany dotyczące terminów zapłat:
- nieważność umów mających na celu obejście ograniczeń dotyczących terminów zapłaty,
- możliwość odstąpienia przez dłużnika od umowy (lub jej wypowiedzenia), gdy umowny termin zapłaty przekracza 120 dni od doręczenia faktury,
- obowiązek dużych przedsiębiorców informowania wierzycieli (MŚP) o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy,
- uproszczenie uzyskiwania sądowego zabezpieczenia przy roszczeniach do 75.000 zł (wystarczy wykazanie braku zapłaty mimo upływu 3 miesięcy od terminu płatności).
Konsekwencje niestosowania powyższych przepisów
Firmy opóźniające regulowanie swoich zobowiązań, u których suma zaległych świadczeń pieniężnych w ciągu 3 kolejnych miesięcy wynosić będzie co najmniej 5 mln zł, będą narażone na sankcje pieniężne oraz weryfikację ksiąg podatkowych.
Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłat będzie stanowić zgodnie z nowymi przepisami o czyn nieuczciwej konkurencji oraz nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.
Ustawa z 19.7.2019 r. – o zmianie niektórych ustaw w cel ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1649)